روشنایی معابر شهری و عمومی

اهداف روشنایی معابر

اهداف مختلفی برای تامین روشنایی معابر شهری یا عمومی مورد نظر قرار می‌گیرد که بستگی به شرایط و عواملی مختلفی می تواند داشته باشد. از اهداف اصلی تامین روشنایی معابر می‌توان به موارد زیر اشار کرد:

• افزایش امنیت و کاهش جرایم
• سهولت تردد وسایل نقلیه
• سهولت تردد عابرین
• کاهش حوادث و سوانح ناشی از وقوع تصادفات رانندگی
• امکان ادامه فعالیت‌‌های تجاری و صنعتی در شب
• فراهم شدن امکان گردش و تفریح و استفاده از زیبایی‌های روز در شب

ویژگی های روشنایی معابر

تمام قسمت های مختلف معبر یا راه که از نظر استفاده کنندگان آن اهمیت دارد، باید از نور کافی برخوردار باشد. برای رسیدن به این هدف، باید سیستم نورپردازی معابر و روشنایی معابر شهری و عمومی به شکل مناسبی طراحی و ایجاد گردد. طراحی این سیستم ها باید به گونه ای صورت گیرد که علاوه بر تأمین روشنایی مورد نیاز، شکل ظاهری آن نیز در روز و شب از زیبایی خوبی بهره مند بوده و تأثیر مناسبی بر ساختمان ها و محیط اطراف داشته باشد. همچنین از جنبه های ایمنی، ارگونومی، بهداشتی، روانشناسی و هنری نیز باید نیازهای استفاده کنندگان را برآورده نماید. پس به طور کلی، روشنایی مطلوب معابر باید دارای خصوصیات زیر باشد:

• متوسط روشنایی معابر با حدود توصیه استاندارد مطابقت نماید.
• طیف نور باید متناسب با محل مورد طراحی باشد؛ به طوری که رنگ دهی لازم را داشته باشد.
• یکنواختی روشنایی تا حداکثر مقدار خود رعایت شود و سایه روشن محسوسی ایجاد ننماید.
• منابع روشنایی در زاویه دید عابران قرار نگیرد.
• منحنی توزیع نور چراغ، متناسب با محل مورد استفاده باشد.
• جنبه های ارگونومی و هنری در طراحی رعایت شده باشد.

نقش روشنایی معابر در طراحی و نورپردازی

در مورد روشنایی معابر یک طبقه بندی بر اساس نقش معابر در طراحی روشنایی و نورپردازی معابر می توان در نظر گرفت که شامل نقش هایی نظیر جابجایی، دسترسی، اجتماعی، معماری، آب و هوایی، اقتصادی و … است که موارد زیر را می توان به عنوان مثال برای هر یک از این نقش ها ذکر کرد.

• فراهم آوردن امکان جابجایی سریع برای وسایل نقلیه موتوری
• فراهم آوردن امکان دسترسی وسایل نقلیه موتوری به بناها و تاسیسات
• ایجاد بستری برای ارتباط‌های اجتماعی نظیر کار، گردش، بازی و ملاقات
• شکل دادن به ساختار معماری
• تاثیر در آب و هوای محیط اطراف
• تاثیر در اقتصاد شهر

بهره روشنایی چراغ و شدت روشنایی معابر

در ادامه به ارائه توضیحاتی در مورد ضریب بهره روشنایی چراغ و محاسبات شدت روشنایی معابر پرداخته شده است.

محاسبات شدت روشنایی

شدت روشنایی روی سطح افق در هر نقطه از معبر، تابعی از جمع جبری شدت روشنایی نسبی از منابع مجاور است. اگر چه منابع روشنایی دور به میزان محدودی موثر هستند ولی با توجه به قاعده کلی فقط مجموع شدت روشنایی ناشی از ۳ تیر چراغ نزدیک از هر طرف نقطه مورد نظر در معبر محاسبه می شود. شدت روشنایی جزیی ناشی از هر منبع، تابعی از شدت نور منبع یا منابع نصب شده روی هر تیر ،ارتفاع نصب چراغ زاویه تابش و افت روشنایی چراغ LLF است.

ضریب افت کارایی سیستم را در نیمه عمر لامپ نشان می دهد، لذا بدیهی است که در ابتدایی بهره برداری از سیستم روشنایی این عامل اثر خود رانشان نمی دهد ولی در طراحی لحاظ می گردد. 

ضریب بهره روشنایی چراغ

ضریب بهره روشنایی چراغ وابسته به خصوصیات چراغ و نسبت فاصله نقطه مورد نظر تا زیر چراغ به ارتفاع نصب ان است. با توجه به اثر ابعاد طراحی در تعیین ضریب بهره روشنایی هر چراغ می‌توان حالات متنوعی از ضریب بهره را برای یک چراغ در نظر گرفت. ضریب بهره روشنایی در طراحی معابر تابع فواصل تیرهای چراغ نیز هست،  فواصل تیرها به نوعی بیان کننده محدوده ای است که یک منبع و منابع مجاور باید روشنایی سطح ان را تامین نمایند و بزرگ شدن ابعاد به معنی بزرگ شدن مساحت و حجم محدود مورد طراحی و کاهش چگالی نور در آن می‌باشد. به همین خاطر ضریب بهره روشنایی هر چراغ بطور اختصاصی از کاتالوگ مشخصات ان قابل استخراج است و با داشتن نسبت فاصله افقی نقطه مورد نظر در محدوده روشنایی در عرض معبر از خط عمود بر زیر چراغ به ارتفاع آن در منحنی مربوطه تعیین می‌گردد. در صورتی که نمودار مذکور بطور اختصاصی موجود نباشد باید انطباق بر چراغ مشابه از نمودار مشابه استفاده گردد.

برای تعیین بهره روشنایی حاصل از یک چراغ باید مقدار نسبت فاصله خط مقابل چراغ در ان سوی معبر تا زیر چراغ به ارتفاع نصب ان در محور افقی نمودار مشخص گردد و از نقطه مربوطه خط عمودی به سمت بالا  ادامه یابد نقاط تلاقی با هر دو منحنی نمودار در سمت چپ ان روی محور عمودی نشان دهنده ضریب بهره روشنایی چراغ در سمت  خیابان وپیاده رو است.ضریب بهره نوری کل چراغ حاصل جمع این دو مقدار خواهد بود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد روشنایی معابر شهری یا روشنایی معابر عمومی می توانید مطالب  شدت نور لامپ ( شدت روشنایی لامپ ) ، نورپردازی و میزان روشنایی و نور لامپ و نورپردازی نما | لامپ برای نمای ساختمان را هم مطالعه نمایید.