آنچه درباره لامپ کم مصرف باید بدانید

لامپ کم مصرف یا لامپ مهتابی فلورسنت چیست ؟

لامپ کم‌ مصرف یا لامپ فلورسنت فشرده یا لامپ مهتابی نوعی منبع روشنایی از خانواده لامپ‌ های فلورسنت است. خرید لامپ‌ کم‌ مصرف در زمان های پیدایش خود، برای جایگزینی با لامپ‌ رشته‌ ای که مصرف برق بالایی دارند طراحی و روانه بازار شده‌ است. در مقایسه با لامپ‌های رشته ای، این لامپ‌ها نور بیشتری را تولید می‌کنند و مصرف برق کمتر و عمر طولانی‌تری دارند. اما قیمت آن ها به نسب لامپ تنگستنی بیشتر است. 

اختراع لامپ کم مصرف

اولین لامپ فلورسنت در حدود سال ۱۸۹۰ توسط پیتر کوپر هیویت (Peter Cooper Hewitt) اختراع شد. از آن لامپ‌ها در سالن‌های عکاسی و برخی صنایع استفاده می‌شد. در سال ۱۹۲۷ فردریک میر و هانس اسپنر لامپ بخاری فشار بالا را اختراع کردند. بعدها General Electric تولید لامپ‌های مهتابی با بهره وری مناسب را در سال ۱۹۳۸ آغاز نمود و در طی زمان محصول خود را بهبود بخشید.

لامپ کم‌ مصرف چگونه کار می کند؟

پیش از خرید لامپ‌ کم مصرف یا لامپ فلورسنت فشرده یا لامپ مهتابی شاید دوست داشته باشید با طرز کار آن آشنا شوید، عملکرد این لامپ براساس بخار جیوه است. به این صورت که در دو طرف لوله‏ شیشه‎ ای که درون آن بخار جیوه و گاز آرگون وجود دارد، الکترودها قرار دارند. وقتی جریان برق برقرار می‌شود الکترون‌ها از میان گاز داخل لوله شیشه‎ای از یک الکترود به الکترود دیگر جریان پیدا می‌کند. جریان الکترون‌ها بخار جیوه را برانگیخته کرده  که انرژی اضافه را به‌صورت نور ماورا بنفش از خود ساطه می کنند. سطح داخل لوله شیشه‎ ای نیز با فسفر پوشیده شده است و نور ماورای بنفش تابیده شده از اتم‌های جیوه که نامرئی است به لایه فسفر تابیده و فسفر آن را به‌صورت نور مرئی تابش می‌کند.

در میان حباب لامپ‌های معمولی یک فیلامنت نازک از جنس فلز تنگستن قرار دارد که نازک بودن و جنس آن موجب می‌شود در مقابل عبور جریان الکتریکی مقاومت بالایی داشته باشد و دمای آن در اثر عبور جریان تا ۲۲۰۰ درجه سانتی گراد بالا برود. این انرژی گرمایی، اتم‌های تنگستن را برانگیخته می‌کند.

تفاوت خرید لامپ کم مصرف و لامپ ال ای دی

لامپ‌های ال‌ ای‌ دی معمولاً نسبت به لامپ‌های کم مصرف، میزان مصرف برق کمتری دارند. البته این حالت همیشگی نیست و بسیار بستگی به المان‌های به کار رفته در هر دو نوع لامپ دارد. فقط در زمانی می‌توان گفت که یک لامپ ۱۰ وات LED نور بیشتری از یک لامپ ۱۰ وات کم مصرف دارد که المان‌های تشکیل دهنده هر دو لامپ از یک سطح کیفیت برخوردار باشند.

همچنین این وضعیت در مورد مقایسه عمر لامپ‌ها نیز صادق است؛ به صورت اسمی، لامپ LED در حدود ۵۰۰۰۰ ساعت طول عمر مفید دارد در صورتی که لامپ کم مصرف دارای ۸۰۰۰ ساعت طول عمر مفید است. اما در عمل مشاهده می‌شود که این ارقام تا حدودی با ارقام واقعی متفاوت است.

زیر سطح ساطع‌کننده نور درون لامپ کم مصرف، مقداری جیوه دارد که بسیار سمی است. در صورت شکستن تیوب لامپ کم مصرف این ماده در محیط پخش شده و می‌تواند باعث مسمومیت گردد. اما این فقط زمانی اتفاق می افتد که این تیوب بشکند، در غیر این صورت استفاده از این لامپ خطری ندارد. مساله دیگر دور انداختن لامپ کم مصرف است. بیشتر مصرف‌کنندگان این لامپ پس از سوختن یا از کار افتادن آن، آن را به همراه سایر زباله‌ها به درون سطل‌های معمولی زباله می‌اندازند. لامپ کم مصرف به محیط زیست آسیب می‌رساند زیرا در هنگام انتقال یا تجمیع زباله‌ها به احتمال زیاد تیوب این لامپ می‌شکند و جیوه داخل آن به محیط بیرون نشت می‌کند و باعث آلودگی محیطی می‌گردد.

برای اطلاعات بیشتر به مطلب لامپ ال ای دی یا لامپ‌ کم مصرف ؟ مراجعه کنید.

مزایا و معایب لامپ کم مصرف

در ادامه به بررسی مزایا و معایب لامپ کم‌مصرف پرداخته شده است، تا بین خرید لامپ کم مصرف و خرید لامپ ال ای دی بتوانبد بهتر تصمیم بگیرید.

مزایای لامپ کم‌مصرف

مزایای لامپ کم‌مصرف ( مزایای لامپ مهتابی یا مزایای لامپ فلورسنت ) در مقایسه با لامپ رشته ای شامل موارد مختلفی می شود که در ادامه به آن پرداخته شده است.

• این نوع لامپ‎ها حدودا هشت برابر بیشتر از لامپ‎ رشته‎ای عمر می‎کنند.
• با وجود قیمت بیشتر لامپ فلورسنت نسبت به لامپ‎ها رشته ای، اما با توجه به عمر لامپ و مصرف برق ‌آن، این لامپ ها از لحاظ اقتصادی در بلند مدت مقرون به صرفه‌ترند.
• لامپ‌های کم‌مصرف به نسب لامپ رشته ای به میزان قابل‌ توجهی باعث کاهش مصرف برق می‌شوند. این لامپ‌ها یک پنجم لامپ‌های رشته‌ای، برق مصرف می‌کنند.

معایب لامپ کم‌مصرف

معایب لامپ کم‌مصرف ( معایب لامپ مهتابی یا معایب لامپ فلورسنت ) شامل موارد مختلفی می شود که در ادامه به آن پرداخته شده است.

• بر خلاف لامپهای معمولی در روشن شدن هنگام زدن کلید تأخیر دارند. 
• به دلیل انتشار اشعه ماوراء بنفش(UV) و نور آبی برای سلامت انسان ها ایجاد خطر میکند.
• لامپ های کم مصرف حاوی جیوه می باشند که باعث پیچیده تر شدن مراحل نابودسازی و بازیافت آنها می شود. بنابراین نابودسازی غیر اصولی این لامپ ها و رها کردن یا شکستن آنها در طبیعت منجر به آلوده شدن خاک، آب و هوا خواهد شد.
• این لامپ ها به نسبت لامپ رشته ای گازهای گلخانه ای بیشتری منتشر می کنند.
• ایجاد رنگ پریدگی در وسایلی مانند پارچه، فرش و … که حساس به اشعه UV هستند.
• با گذشت زمان قدرت نوردهی آن ها کاهش می یابد.
• برای استفاده در فضای خارج از ساختمان مناسب نیست

آنچه که باید در مورد لامپ کم مصرف بدانید!
اگر علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در زمینه لامپ‌های کم مصرف هستید پیشنهاد می‌کنیم مطالب معایب و خطرات لامپ کم مصرف شکسته، آیا استفاده از لامپ‌ کم‌ مصرف سرطان زا است؟ (بخش۱) و  آیا استفاده از لامپ‌ کم‌ مصرف سرطان زا است؟ (بخش۲)  و آموزش تعمیر لامپ کم مصرف را نیز از مجله میتره مطالعه بفرمایید.