لامپ یو وی چیست ؟ | لامپ UV چیست
اشعه فرابنفش UV
فرابنفش (Ultraviolet) یا به اختصار UV، موجی است در گستره امواج الکترومغناطیسی با طول موجی در محدوده ۱۰ تا ۴۰۰ نانومتر که کوتاه‌تر از نور مرئی و بلندتر از پرتو ایکس است. به بیانی دیگر انرژی آن کمتر از پرتو ایکس، ولی بیشتر از نور مرئی است. اشعه UV در نور خورشید موجود است و تقریباً شامل ۱۰٪ از تمام امواج منتشر شده از سطح خورشید میشود. این اشعه هم چنین در هنگام جوشکاری قوس الکتریکی منتشر میشود. همچنین برای تولید آن از لامپ‌های مخصوصی از جمله لامپ سیاه یا لامپ بخار جیوه و لامپ رشد گیاه استفاده میشود و با لامپ LED خانگی متفاوت است.
در یک روز آفتابی ۹۵% اشعه تابشی UVA و ۵% از نوع UVB است که کل UVC و بیشتر UVB توسط لایه ازن استراتوسفری جذب می شود. اشعه گاما و ایکس کـه طول مـوج کمتری دارند قـدرت نفوذ بیشتر و اثر ضد میکروبی بیشتری از پرتو فرابنفش نشان می دهند، اما استفاده از آنها دشوار و خطرناک است. تفاوت اثر این امواج بر حیات میکروب ها به طول موج و مقدار انرژی اشعه بستگی دارد.
در شکل زیر طیف نور نمایش داده است.
در ادامه با این مطلب از مجله لامپ ال ای دی میتره همراه باشید.
لامپ های UV ( لامپ های یو وی )
مهمترین بخش از تجهیزات گندزدایی UV، لامپ های آن است. این لامپ ها باید قادر به تولید نور UV در محدوده جرم کش و ضدعفونی (۳۰۰-۲۰۰ نانومتر) با بازدهی قابل قبول و طول عمر طولانی مدت باشند. با خرید لامپ یو وی ، لامپ uv انرژی الکتریکی را به انرژی نورانی فرابنفش تبدیل می کند. بازدهی لامپ معمولا به صورت نسبت کل انرژی خروجی UV در ناحیه جرم کش به ورودی انرژی خارجی الکتریکی می باشد.
انواع لامپ UV ( انواع لامپ یو وی )
مانند لامپ ال ال ای دی ، از این نوع لامپ نیز چندین وجود دارد و در هنگام خرید لامپ یو وی با انواع مختلف آن مواجه می شوید که نور UV و مرئی منتشر می کند. مهمترین نوع لامپ مورد استفاده در تصفیه میکروبی و گندزدایی UV لامپ های تخلیه گاز هستند. این نوع لامپ معمولا دارای دو الکترود است که در هر دو انتهای تیوپ حاوی اتم های فلزی (مانند جیوه) یا یک گاز کمیاب (مانند زنون) قرار دارند. در این لامپ ها، نور از اتم های تراز بالای برانگیخته شده توسط الکترون های پر انرژی منتشره از الکترودها، منتشر میشود. در این لامپ ها جریان الکتریکی که از درون پلاسمای داغ یونیزه شده عبور می کند، باعث می شود که اتم های جیوه به تراز انرژی بالاتری بروند یا حالت برانگیخته پیدا کنند. زمانی که از حالت برانگیخته به حالت اولیه برمی گردند، نور UV با طول موج معکوس متناسب با اختلاف انرژی بین حالت برانگیخته و اولیه ساطع می شود.
انواع لامپ یو وی به چهار دسته اصلی تقسیم میشود که شامل:
لامپ یو وی فلورسنت
یا لامپ uv مهتابی نوعی لامپ تخلیه گاز الکتریکی است که با جریان الکتریسیته باعث تحریک بخار جیوه موجود درگاز ارگون می شود , که حاصل ایجاد پلاسمایی است که از خود پرتو فرابنفش ساطع می کند. سپس این پرتو توسط ماده فلورسنت به نور مریی تبدیل میگردد.
لامپ UVA
مدل لامپ یو وی ای یا لامپ BLB در پزشکی، صنایع داروسازی، واکنش های فتوشیمیایی، تشخیص و تجزیه و تحلیل در صنایع نساجی و مواد شیمیایی، (برای تست، بازرسی و تجزیه و تحلیل در شاخه های مختلف صنعت، به عنوان مثال استفاده جرم شناسی، جمع اوری تمبر و دارو)، تایید آثار تاریخی و سنگهای قیمتی، بانکداری و علم پزشکی قانونی، ( تولید جلوه های ویژه در صنعت سرگرمی، به عنوان مثال در کلوپ های شبانه و صحنه تئاتر و سینما)، نور علامت دهنده (sign lighting) و تست اسکناس مورد استفاده قرار می گیرند.
لامپ UVB
مدل لامپ uv بی یا لامپ UVB برای درمان اختلالات مزمن پوستی مانند بیماری پوستی پسوریازیس، بیماری پوستیپارا پسوریازیس، بیماری پوستی لک و پیس، بیماری پوستی اگزما، بیماری پوستی لنفوم پوستی و سایر اختلالات پوستی مورد استفاده قرار می گیرند.
لامپ UVC
این مدل لامپ یو وی سی یا لامپ UVC برای کشتن یا غیر فعال کردن باکتری، ویروس و دیگر موجودات زنده بسیار ریز ساده و غیر پیچیده مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربردهای لامپ uv ( کاربرد پرتو فرابنفش )
کاربردهای لامپ uv و یا کاربرد پرتو فرابنفش در زمینه های مختلف و متعددی است و باید پیش از خرید لامپ یو وی ( خرید لامپ UV ) نسبت به آن آشنایی داشت. از جمله مهمترین کاربردها لامپ یو وی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
نورهای سیاه
نور سیاه به لامپی اطلاق میگردد که قادر است با تابش امواج بلند فرابنفش که به صورت مرئی به سختی دیده می‌شوند، با نوعی تابش شبه فلورسنتی، به‌عنوان یک علامت ضد تقلب، بر روی اسنادی حساس به طول موجی خاص، چون کارتهای اعتباری، گذرنامه و گواهینامه رانندگی و غیره بکار گرفته شود. گذرنامه‌ها و اسکناس‌های اغلب کشورها، آغشته به مرکب‌های حساس به UV و بعضاً مجهز به نوارهای امنیتی اند.
- لامپ‌های فلورسنت
لامپ‌های فلورسنت قادرند که با یونیزه نمودن بخار جیوه، پرتو فرابنفش تولید کنند. لایه‌ای فسفری در داخل تیوپ همراه با جذب تابش فرا بنفش است که آن را تبدیل به نور مرئی می‌نماید.
-
ستاره شناسی
در علم نجوم اجرام بسیار حجیم، قاعدتاً قادر به صدور تابش عظیمی از امواج فرابنفش به اطرافند. همچنانکه ذکر گردید، لایه اوزون بخش قابل توجهی از این نوع امواج که می‌بایستی توسط تلسکوپ‌های مستقر روی زمین دریافت گردند، جذب خواهد کرد؛ بنابراین هر مشاهده‌ای در این زمینه باید خارج از جو کره زمین محقق شود.
-
کنترل حشرات
تله‌های فرابنفش جهت از بین بردن حشرات پرنده ریز جثه که شبانه میل به نزدیکی تابش UV دارند.
-
فیزیوتراپی
عفونت‌های پوستی، جوان‌سازی پوست، زخم‌های بستر، پسوریازیس و بسیاری از بیماری‌های دیگر با این روش مورد درمان قرار می‌گیرند. در بعضی از موارد جهت تسریع در رسوب کلسیم در استخوانها از این روش استفاده میگردد.
-
گندزدایی
طول موج‌های کوتاه اشعه فرابنفش می‌تواند باکتری‌ها و سایر ارگانیسم‌های کوچک را از بین ببرد. به همین دلیل برای ضدعفونی کردن سطوح مانند اتاق های بیمارستان‌ها و حتی مواردی مانند لاممپ یو وی برای پرندگان یا لامپ Uv برای آکواریوم هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. از پرتو فرابنفش برای ضدعفونی آب، مواد خوراکی، تجهیزات پزشکی و لوازم صنعتی و غیره میتوان استفاده نمود.
معایب لامپ یو وی و نکات ایمنی در مقابل اشعه فرابنفش
معایب لامپ یو وی ؛ خطرات اشعه فرابنفش
هر فناوری مزایا و معایب خود را دارد. بهتر است که با آگاهی کامل نسبت به آن بتوانیم به خوبی از مزایای آن فناوری استفاده کنیم. در کنار همه کاربردها لامپ و وی و مزایایی لامپ یو وی یکی از معایب لامپ uv ( خرید لامپ یو وی )، تولید گاز اوزون است که برای سلامتی انسان بسیار خطرناک است می تواند آسیب های جدی را بر روی چشم و پوست و تنفس افراد داشته باشد.
در مورد انسان، حضور طولانی در مقابل تابش فرابنفش، می‌تواند احتمال ابتلاء به آسیب‌های حاد و مزمن پوستی، بینایی و حتی تخریب کل سیستم ایمنی بدن را به دنبال داشته باشد.
- فوتون‌های پرتو فرابنفش به خصوص در باند UVB، به هر نوع مولکول DNA متعلق به ارگان‌های زنده، به اشکال گوناگون حمله‌ور می‌شوند.
- در شایع‌ترین حالت، حمله علیه نزدیک‌ترین ترکیب “باز تیمین یا Thymine Bases” در حلقه DNA اتفاق می‌افتد. در این حالت “بازهای تیمین یا Thymine Bases” همپایه، به عوض نگهداری تعادل پله‌ای DNA «یا به عبارتی»LADDER BASE BOND”، به همپایه خویش پیوسته و باعث بوجود آمدن نوعی DNA «معیوب» می‌گردند.
- همه پرتوهای UVA ,UVB و یا UVC قادرند که از عمر سلول‌های اساسی بدن از جمله بافت‌های فیبروزی پروتئینی موجود در بدن از جمله پوست، استخوان، غضروف و هرگونه بافت پیوندی بکاهند.
در این صورت زنجیره DNA با از دست دادن کد رمزی اصلی خود، به نوعی کد با رمز دیگری تبدیل و معنای اولیه ساختار هسته سلولی خود را از دست داده که عملاً حاصل، سلولی با عملکرد غیر مشخص ویا تخریب شده سرطانی است.
نکات ایمنی در مقابل اشعه فرابنفش و لامپ uv
از آنجا که قدرت نفوذ اشعه یو وی خیلی کم است، این نور فقط برای چشم و قسمت‌هایی از پوست که در معرض نور قرار گرفته‌اند خطرناک است و تاثیر خاصی بر اندام‌های داخلی و بخش‌های دیگر بدن ندارد. آسیب‌های ناشی از نوردهی یووی بر روی پوست به دو دسته اند: آسیب‌های ناشی از نوردهی کوتاه یا حاد (مثلا چند ساعته) و آسیب‌های نوردهی طولانی و مداوم یا مزمن.
برای محافظت در مقابل اشعه فرابنفش لامپ یو وی موارد زیر را رعایت کنید:
- منبع اشعه باید به طور کامل پوشیده شده و دیده شدن منبع نور یووی باید غیرممکن باشد.
- اشعه بازتاب شده باید توسط درپوش‌های محافظ و پرده‌ها گرفته شوند.
- هنگامی که محافظ‌ها بالا هستند باید لامپ‌های یووی خاموش شده باشند.
- تنها افرادی باید اجازه راه‌اندازی یا تعمیر و نگهداری خشک‌کن‌های یووی را داشته باشند که برای این کار آموزش کافی دیده‌اند.
سلام آیا نورهای رشد گیاه در اتاق برای بدن ضرر دارد؟
سلام، ترجیحا در تماس مستقیم با افراد نباشد
سلام، برای طولانی مدت نباید در تماس با انسان باشد
سلام
آیا برای راه اندازی لامپ یو وی جهت گند زدایی مدار خاصی وجود دارد اگر وجود دارد ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
باتشکر از مطالب مفیدتون
با سلام، بله نوع خاصی مربوط به این موارد می باشد
سلام
آیا استفاده مدام از لامپ uvb که برای بیماری پوستی مفیده میتونه برای بدن مضر باشه یا خیر؟
سلام، در این مورد با پزشک متخصص مشورت نمایید
سلام.اگر لامپ بخار جیوه پرفشار به صورت شفاف تولید شود اشعه یو وی از خود ساطع میکند.حال این نوع لامپ به درد گند زدایی میخورد؟چه اتفاقی در زیر این نوع لامپ خواهد افتاد؟ در صورتی که بخواهیم طول موج UVC داشته باشیم چه کاری روی این نوع لامپ ذکر شده میتوان انجام داد؟
سلام برای خشک کردن چسب UV از کدام نوع پرتو UV وبا چه توانی میتوان استفاده نمود
با سلام، لامپ های یو وی کوچک
سلام وخسته نباسید.در صورت امکان راهنمایی فرمایید .من تعدادی کبوتر دارم که نور خورشید به داخل قفس آنها نمیره ..ایالامپی هست که ازش استفاده کنم ….ممنونم هستم …واگر هست شما دارید …ممنونم از لطف شما
سلام . سعی کنید آنها را به جای امنی ببرید که نور خوبی داشته باشد. مثل پشت بام بهمن .
با سلام و خسته نباشید
میخاستم بدونم که عمر مفید لامپ هایUV حدودا چه میزان می باشد. و ایا اینکه اندازه و طول لامپ تاثیر گذار است یا خیر؟؟؟
ممنون
با سلام، بطور کلی طول عمر لامپ هاب یو وی ۱۰۰۰۰ ساعت می باشد
سلام، پارامترهای مختلفی در طول عمر موثر است
با سلام لامپ یو وی چه مدت زمانی نیاز دارد تا یک سطح با آلودگی میکروبی را استریل نماید.
سلام، بستگی به نوع لامپ دارد
سلام و وقت بخیر.از لامپ uv دستگاه چک اسکناس میشه واسه گیاه هم استفاده کرد؟
سلام، خیر باید لامپ مناسب تهیه شود
سلام
شدت تابش UV توسط این لامپها چندبرابر نور خورشید است. برای تست محصول و سنجش میزان مقاومت آن در برابر اشعه‌ی UV نور خورشید برای مثلا زمان ۲ سال آیا میتوان محصول را در برابر این لامپها به مدت زمان کمتر مثلا یک ماه قرار داد؟
با سلام برای خشک کردن ژلاتین مهرسازی از چه نوع لامپ uvاستفاده میشه؟
برای از بین بردن گاز ازن در یه محفظه ای با حجم ۱.۵ متر مکعب از چه نوع لامپی با چه طول موجه موجی و بمدت چند ثانیه باید استفاده کنیم؟
ممنون
سلام مهندس کاظم پور عزیز
ممنون بابت مطالب مفیدتون، کامل و عالی توضیح دادین، و چه خوب شد مطالب شمارو خواندم، دستگاه میوه خشک کن صنعتی ساختم و لامپ یو وی داخلش کار کردم، اگر مطالب وبسایت شمارو نخونده بودم قطعا درآینده به مشکل میخوردم، چون بنده حتی نمیدونستم میتونه به چشم آسیب بزنه، سعی میکنم تغییراتی در دستگاه لحاظ کنم تا جلوگیری کنم از مشکلاتی که ممکنه پیش بیاد، بازم ممنونم موفق باشید
با تشکر از نظر شما
سلام
ایا لامپ یو وی سی قدرت نفوذ به ماده غذایی یا گیا را دارد؟ ایا اگر پودر گیاه را داخل کیسه فریزر بریزیم و زیر یو وی سی قرار دهیم ایا اثر مفید خود را دارد یا نه؟